Heyta Melssen van de VPRO schreef voor ‘3voor12’ een recensie en maakte deze mooie foto’s.
Ontroerend muziektheater met herkenbare thema’s
We leven in een tijd waarin van alles wordt geroepen en iedereen een mening heeft of een stelling dient in te nemen in een samenleving die hoe langer hoe verder uit elkaar komt te liggen. Wanneer houd je je mond, wanneer spreek je je uit? In dit theaterstuk van TG Greppel uit Nijmegen staat die vraag centraal op 5 oktober in het Nijmeegse Lux. De aanleiding was een incident in de trein waarbij drie jongens zonder kaartje door de conducteur werden aangesproken. Ze wisten te ontkomen, waarbij de conducteur een lelijke val maakte en de meningen van de treinpassagiers flink verdeeld waren. Was het terecht dat ze werden achternagezeten, of was dit een geval van institutioneel racisme? Het waren tenslotte jongens van kleur.
‘Er zit ook een zekere luchtigheid en humor in’.
– Heyta Melssen
Belangrijk thema
De voorstelling ‘Zwijgen is een optie’ verkent de dilemma’s rondom zwijgen en spreken en de beslissingen die daarbij horen, zoals het aangeven van grenzen of het uiten van je mening. Er wordt een tiental personages opgevoerd die worstelen met kleine en grote levensvragen. Zoals de man met de hele foute collega: lelijke bril, rare haren. Hoezo mocht hij daar niets van zeggen? Door háár is hij nu zijn baan kwijt. En wat te denken van Herman, de forse en getatoeëerde man met het korte lontje. De hele buurt moet eraan te pas komen om hem te kalmeren wanneer zijn vriendin hem bedriegt. Gelukkig kent dit drama een gelukkig einde: ze zeggen allebei sorry en zand erover.
‘Theater op het snijvlak van kleinkunst en luisterliederen’.
– Heyta Melssen
De voorstelling wordt gespeeld door Rik Luijmes die zingt, vertelt en zichzelf begeleidt op piano, gitaar en harmonium samen met de virtuoze trompettist Sybren van Doesum die op het laatst ook nog even de theremin van stal haalt. In het tweede deel sluit gastmuzikant Oleg Fateev aan die met zijn trekharmonica of bajan echt van toegevoegde waarde blijkt te zijn. De muziek wordt dieper en gelaagder en de interactie tussen Sybren en Oleg spreekt soms boekdelen, zoals wanneer zij besmuikt in lachen uitbarsten bij een vreemde strapats van Rik als hij zijn droge commentaar geeft bij een ontsporende diashow over ‘huisje, boompje, beestje’.
Publieksparticipatie
Het publiek wordt niet alleen uitgenodigd om te kijken en te luisteren, maar ook om te reflecteren en eventueel zelf deel te nemen aan de discussie over de vragen die de voorstelling opwerpt. Dat laatste komt helaas niet helemaal uit de verf. Op het verzoek om mee te zingen met het nummer ‘Herman’ wordt traag gereageerd en op de vraag “Wat doen jullie eigenlijk voor de wereld?” volgt een diep stilzwijgen. Rik vergoelijkt deze respons met zijn reactie: “Ik had wel iets meer tijd dan jullie om erover na te denken”. Wat volgt is een mooie chanson over de kleine dingen die zijn personage doet om het welzijn van de wereld te bevorderen: minder vlees, minder vliegen, af en toe met een spandoek over straat. Maar als hij dan murw van al het leed op tv en internet even voor zich uitstaart vraagt altijd iemand: “Doe jij eigenlijk wel iets voor de wereld?”. Moedeloos zinkt zijn hoofd op het toetsenbord. Herkenbaar.
Maak het niet te zwaar
TG Greppel is sinds 2011 een theatergroep in Nijmegen met een eigen klein theater in de Zeepfabriek in Bottendaal. Met hun voorstellingen willen ze midden in de wereld staan, wakker (woke-light volgens Rik) en met focus op hoopvolle perspectieven waarbij zij kunst zien als een bron van hoop, vertrouwen en kleur. Ondanks het belangrijke thema wil de groep de voorstelling ook weer niet heel zwaar maken. Er zit ook een zekere luchtigheid en humor in. Theater op het snijvlak van kleinkunst en luisterliederen. Een eerlijk, vaak ontroerend verhaal over gewone dingen in het leven met mooie liedjes en herkenbare thema’s.
Lees het hele artikel geschreven door Heyta Melssen op 3voor12.vpro.nl
